ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการนวดแผนไทย

ความหมายและคุณค่าของการนวดแผนไทย

• การเรียนนวดไทยแต่เดิมเรียนกันตามบ้านของพ่อครู ในสมัยต่อมาได้มีการก่อตั้งเป็นสมาคมแพทย์แผนโบราณขึ้นตามวัดต่าง ๆ คือ สมาคมแพทย์แผนโบราณแห่งประเทศไทย (วัดปรินายก) ใน พ.ศ. 2510 สมาคมเภสัชและอายุรเวชโบราณแห่งประเทศไทย (วัดสามพระยา) ใน พ.ศ. 2495 โรงเรียนแพทย์แผนโบราณวัดพระเชตุพนฯ ใน พ.ศ. 2500 สมาคมแพทย์แผนโบราณวัดมหาธาตุฯ ใน พ.ศ.2520 ต่อมาในปี 2528 เกิด โครงการฟื้นฟูการนวดไทย มีการฝึกอบรมวิทยากรด้านต่าง ๆ เพื่อให้เข้าถึงการนวดไทยในระดับชาวบ้าน และระดับโรงพยาบาล และมีการปรับเปลี่ยนมาเป็นมูลนิธิพัฒนาการแพทย์แผนไทย
• การนวดแผนไทย เป็นวิธีการรักษาความเจ็บป่วยที่เก่าแก่วิธีหนึ่งที่รวมอยู่กับการแพทย์แบบดั้งเดิมของไทย ยึดหลักทฤษฎีเส้นสิบโดยใช้อวัยวะของผู้นวดซึ่งมีหลายลักษณะ โดยอาจใช้นิ้วมือ มือ ฝ่าเท้า ศอก เข่าหรือเหยียบ การนวดแผนไทยอาจใช้ควบคู่กับการรักษาวิธีอื่น ได้แก่ การประคบหรือนำยาสมุนไพรบางขนานมาใช้ประกอบการนวดในการรักษาโรค ทำให้หายเมื่อยขบ ระบบประสาทหายชา ทางเดินโลหิตดีขึ้น

ธรรมเนียมปฏิบัติแต่โบราณในการนวดแผนไทย

• การศึกษาวิชาหมอนวดตามตำรา
• การครอบและบูชาอาจารย์
• การอัญเชิญอาจารย์เวลานวด และข้อปฏบัติในการนวด
• การบูชาพระคุณเจ้าของตำรา
• การปฏิบัติต่อคนไข้
  ✥ ถ้ามือสั่น ไม่ควรนวดคนไข้
  ✥ พูดคุยกับคนไข้แต่พอควร
  ✥ แต่งกายให้สะอาด
  ✥ เมื่อนวดคนไข้แล้วควรดัดให้คนไข้ทุก ๆ ครั้ง
  ✥ ถ้าหากคนไข้บอกพักก็ควรหยุด
  ✥ ถ้าคนไข้เพิ่งรับประทานอาหารเสร็จ ไม่ควรนวด
  ✥ ขณะที่มึนเมาสุรา ไม่ควรนวด
  ✥ ไม่ควรประวิงการบีบนวดให้นานวัน
  ✥ ถ้าผู้ที่จะทำการนวดเจ็บป่วยอยู่ ไม่ควรพยายามทำการนวดให้กับคนไข้
  ✥ เมื่อกลับจากการบีบนวดคนไข้แล้ว ควรอาบน้ำชำระร่างกายและเปลี่ยนเสื้อผ้าใหม่ทุกคราว